GLUTARIC ACIDURIA TYPE 1 (GA1)

Glutaric aciduria type 1 (GA1) là một bệnh hiếm, khoảng 1/100000 trẻ sinh ra, do đột biến gene lặn trên nhiễm sắc thể thường dẫn đến rối loạn di truyền về chuyển hóa gây thiếu men glutarylCoA dehydrogenase (GCDH). Men GCDH có tác dụng chuyển hóa các acid amin như lysin, hydrolysine và tryptophan thành acetoacetyl-CoA, việc thiếu hụt men này dẫn đến việc tăng bất thường các sản phẩm như 3-hydroxyglutaric acid và glutaconic acid. Những sản phẩm này ứ đọng tài các cơ quan đặc biệt là não dẫn đến phá hủy các hạch nền, mơi điều hòa các vận động của cơ thể.

TRIỆU CHỨNG VÀ DẤU HIỆU

Các biểu hiện của GA1 có thể từ rất đơn giản là trẻ hoàn toàn khỏe mạnh và chỉ bị tật đầu to cho đến các biểu hiện nặng hơn như cơn bệnh não cấp và các rối loạn thần kinh trung ương. Tật đầu to là một trong những biểu hiện sớm nhất của GA1, do đó khi trẻ sinh ra với tật này thì nên đánh giá chẩn đoán GA1. Trong suốt thời kỳ từ 3 tháng đến 3 tuổi, hầu hết trẻ bị GA1 đều bị cơn bệnh não cấp do sự kích thích của các tình trạng như sốt do nhiễm trùng, sốt do phản ứng với vacccine hoặc phẫu thuật.
Các triệu chứng báo trước của cơn bệnh não cấp như là:

+ Dễ nổi nóng, kích thích

+ Buồn nôn, nôn, tiêu chảy

+ Giảm trương lực cơ

+ Chán ăn

+ Loạn vận động các cơ không tự ý.

+ Loạn trương lực – trẻ có thể có các tư thế bất thường do tăng trương lực cơ

+ Múa vờn

+ Bất thường các cơ vận nhãn – giật nhãn cầu

+ Rối loạn nhận thức

+ Ngất

CHẨN ĐOÁN

Khoảng 80-90% trong những trẻ bị GA1, có thể ngăn chặn sự hình thành các triệu chứng về rối loạn vận động nếu như có thể tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm.
Chuyển hóa các chất GA, 3OH-GA, glutaconic acid và glutarylcarnitine (C5DC) có thể được tìm thấy trong dịch cơ thể (nước tiểu, huyết tương) và trong các mô bằng cách sử dụng các phương pháp như Sắc ký khí/khối phổ (GC/MS) hoặc ion hóa mẫu trong khối phổ liên tục (MS/MS).
Với những trẻ có kết quả tầm soát bất thường nên được chẩn đoán xác định bằng định lượng GA và 3OH-GA trong nước tiểu hoặc máu bằng phương pháp GC/MS, phân tích đột biến gene GCDH hoặc men GCDH trong bạch cầu hoặc nguyên bào sợi.

ĐIỀU TRỊ

Điều trị nên được bắt đầu sớm từ khi chẩn đoán bị GA1.
Phương pháp điều trị chế độ ăn: Đây là phương pháp nhằm mục đích giảm lượng lysine ăn vào cũng như các tiền chất của GA và 3OH-GA trong khi đó duy trì các nguồn dinh dưỡng thiết yếu khác cho trẻ. Chế độ ăn này thường kết hợp với việc sử dụng các sản phẩm cung cấp lysine-free, trytophan-reduced amino acids (AA) nhằm ngăn chặn tình trạng suy dinh dưỡng bằng cách cung cấp các amino acids thiết yếu cũng như các khoáng chất và vitamin. Việc sử dụng phương pháp này kết hợp với sản phẩm cung cấp lysine-free, trytophan-reduces AA làm cải thiện sự phát triển về thần kinh cũng như thể chất bình thường của trẻ.
Trẻ bị GA1 nên được khuyến khích cho bú mẹ vì lượng lysine trong sữa mẹ đã biết khoảng 86mg/100ml, do đó lượng lysine hằng ngày có thể ước tính. Sữa mẹ luôn là nguồn cung cấp dinh dưỡng thiết yếu trong những tháng đầu sau sinh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO